BŁONICA

Błonica, zwana również dyfterytem lub krupem, należy do ostrych i ciężkich zakaźnych chorób bakteryjnych. Wywoływana jest przez bakterię – maczugowca błonicy – który wytwarza silną toksynę, zwaną toksyną błoniczą.

Źródłem zakażenia jest osoba chora na błonicę. Do zakażenia może dojść drogą kropelkową (rozpryskiwanie kropelek śliny podczas kaszlu, kichania czy mówienia) lub przez bezpośredni kontakt z chorym. Szacuje się, że jedna chora osoba zakaża średnio od 2 do 4 osób, które nie były zaszczepione przeciwko błonicy. Okres wylęgania, czyli czas od zakażenia do rozwoju pierwszych objawów choroby, wynosi zwykle od 2 do 5 dni.

Pierwszym objawem choroby jest zazwyczaj wysoka gorączka z dreszczami, której towarzyszy ból gardła, chrypka oraz kaszel. U niektórych chorych może wystąpić znaczne osłabienie.

W kolejnym etapie choroby na błonach śluzowych dróg oddechowych, czyli śluzówkach nosa, gardła, a także krtani i tchawicy, na skutek działania toksyny błoniczej dochodzi do rozwoju tzw. błon rzekomych. Są to szare lub białawe naloty, które mocno przylegają do podłoża i krwawią przy próbie ich usunięcia. Dodatkowo powiększają się okoliczne węzły chłonne, wyczuwalne jako „kuleczki” na szyi.

W przebiegu błonicy może dojść do rozwoju powikłań neurologicznych, najczęściej pod postacią porażenia (paraliżu) podniebienia i gardła – co utrudnia przyjmowanie pokarmów, a następnie mięśni poruszających gałką oczną (zez) lub nawet kończyn.

Zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO), szczepienie przeciwko błonicy należy do szczepień obowiązkowych u wszystkich dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku życia.

Osobom dorosłym zalecane są okresowe szczepienia przypominające przeciw błonicy, raz na 10 lat, najlepiej z wykorzystaniem szczepionki skojarzonej przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi.

Przechorowanie błonicy nie uodparnia przed kolejnym zachorowaniem. Osobom, które przeżyły zakażenie maczugowcem błonicy, również zaleca się szczepienie.

Szczepienie przeciwko błonicy jest szczepieniem wielodawkowym. Zgodnie z aktualnym PSO, każde dziecko powinno zostać zaszczepione 4 dawkami szczepionki zawierającej komponent błoniczy w 2., 3-4., 5. i 16-18. miesiącu życia jako tzw. szczepienie podstawowe. Dodatkowo, w celu wzmocnienia odporności, dziecko powinno przyjąć dawki przypominające w 6., 14. oraz 19. roku życia. Powyższy schemat szczepień ma na celu uzyskanie długotrwałej odporności.

Dorośli, którzy w przeszłości nie byli szczepieni przeciwko błonicy lub nie mają udokumentowanych szczepień, powinni zostać zaszczepieni 3 dawkami szczepionki. Druga dawka powinna być podana po miesiącu od pierwszej, a trzecia po kolejnych 6-12 miesiącach.

W ramach wcześniej wspomnianej profilaktyki po ekspozycyjnej zwykle podaje się 1 dawkę szczepionki przeciwko błonicy.

Przyjęcie pełnego schematu szczepień przeciwko błonicy zapewnia bardzo skuteczną ochronę przed rozwojem choroby, sięgającą 97%. Niestety odporność ta nie jest trwała, spada wraz z upływem czasu i wymaga podawania przypominającej dawki szczepionki co 10 lat.

Przypominamy rodzicom o obowiązkowym zaszczepieniu dzieci z roczników: